Regelmatig kom ik onderzoekers tegen die samenwerken met onderzoekers uit andere disciplines. Ik vraag ze altijd naar hun ervaringen. De reacties hebben steevast dezelfde strekking: “Tjonge wat is dat moeilijk”, “Het duurde lang voordat we elkaar een beetje leerden begrijpen” of “Na anderhalf jaar kwamen we erachter dat we al die tijd langs elkaar heen hadden gepraat”. Vaak krijg ik ook te horen dat de samenwerking eigenlijk is mislukt. Er is weliswaar een gezamenlijk eindrapport geschreven, maar feitelijk werd het project al in een vroeg stadium op geknipt in disciplinaire deelprojectjes. Daadwerkelijke integratie tussen de verschillende disciplines is helemaal niet tot stand gekomen.
Gisteren sprak ik op de kennisconferentie van het Deltaprogramma. Binnen het Deltaprogramma werken overheden en waterschappen samen om er voor te zorgen dat Nederland in de toekomst veilig blijft tegen hoog water en dat we voldoende zoet water tot onze beschikking hebben. Daar is veel hoogwaardige kennis voor nodig. Kennis over het watersysteem, kennis over klimaatverandering, technologische kennis, maar ook kennis over bestuurlijke processen. In de sessie waar ik aan deelnam stond de vraag centraal: ‘hoe verzekeren we ons van de juiste kennis en kenniswerkers’. Een recent afgestudeerde studente civiele technologie was uitgenodigd om terug te kijken op wat zij in haar studietijd had geleerd. Had haar studie haar voldoende voorbereid op het werk dat ze nu deed? Vakinhoudelijk was ze tevreden. Wat ze miste was de vaardigheid om te communiceren met experts uit andere disciplines. Haar ervaring ondersteunde mijn eigen inbreng in de discussie: Het Deltaprogramma kan alleen succesvol worden wanneer experts uit verschillende disciplines goed met elkaar kunnen samenwerken. Kenniswerkers binnen het Deltaprogramma moeten de vaardigheden hebben om te communiceren over de grenzen van hun eigen vakgebied. Ik heb een pleidooi gehouden voor bijscholing van huidige kenniswerkers en voor het inzetten van gespecialiseerde grenswerkers die een productieve interdisciplinaire dialoog kunnen faciliteren. De ideale grenswerker heeft een brede interdisciplinaire achtergrond, beschikt over teamcoachvaardigheden en is bekend met methoden en technieken van kenniscocreatie.
Later op de dag ging ik naar een sessie over governance. Een van de sprekers stelde zichzelf voor als procesmanager binnen een interdisciplinair onderzoeksproject. Binnen het project werken ontwerpers/planologen samen met experts op het gebied van geoinformatie en experts op het gebied van governance. Niet eenvoudig, zo gaf hij ruiterlijk toe. Recent waren ze er achter gekomen dat het begrip ‘systeem’ binnen de verschillende disciplines een andere betekenis had en dat ze regelmatig langs elkaar heen praatten. Ze werkten nu toe naar een gezamenlijke definitie. Na afloop van zijn presentatie ging ik naar hem toe en vertelde hem dat ik recent een rapport heb geschreven over methoden en technieken die je kunt inzetten wanneer je gezamenlijk – met verschillende partijen en expertises – kennis wilt ontwikkelen. Hij was aangenaam verrast. Was al jaren bezig in deze rol, maar had zich niet gerealiseerd dat er methodes zijn die hem kunnen helpen.
